મારૂં નિવૃત્ત જીવન- ડો ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી

ડો ચંદ્ર્વદનભાઇ નો પરિચય આપવાનો ના હોય કારણ કે “ચંદ્રપુકાર” બ્લોગ જગતનું નામી નામ છે. દરેક બ્લોગર્સ તેમના કાર્યને વાંચે અને નવી પ્રેરણા પામે અને તે પણ એટલું જ સાચુ કે તેઓ પણ દરેક બ્લોગ ઉપર જાય અને બ્લોગરનાં કાર્યને બીરદાવે અને અદકેરુ આમંત્રણ પણ આપે..હવે મારા બ્લોગ ની પણ મુલાકાત લેજો…ખુબ જ પ્રેમાળ અને વહેવારે સંત, વિચારે સજ્જન મોટાભાઇ જેવા આ મિત્રને હું મારા બ્લોગ ઉપર આવકારું છું અને તેમના પોતાના વિચારો અત્રે આપ સૌને વાંચન માટે સમર્પીત કરુ છું.

 

માનવીએ જગતમાં જન્મ લીધા બાદ, અભ્યાસ કે અન્ય પ્રકારે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી, પોતાના કે પરિવારના ગુજરાન માટે કામ/નોકરી કે ધંધો કરવો એ એની ફરજ કે ધર્મ બની જાય છે.આ રીતે નિહાળતા, મેં એક ડોકટર બની, મારા જીવનની શરૂઆત કરી. ભારતમાં ભણી, ડોકટર બની, ઝામ્બીઆ, આફ્રીકામાં સેવા આપી, ૧૯૭૭માં અમેરીકા આવી, ત્રણ વર્ષની ટ્રેઈનીન્ગ બાદ, ૧૯૮૧માં લેન્કેસ્ટર, કેલીફોર્નીઆમાં સ્થાયી થઈ, લોસ એન્જીલીસ કાઉન્ટી હોસ્પીતાલમાં એક ડોકટર તરીકે કામ શરૂં કર્યું અને, ૨૫ વર્ષ સેવા આપી, હું નિવ્રુત્ત થઈશ એવા સ્વપ્નાઓરૂપી વિચારો રાખતો…..જ્યારે એ સમય નજીક આવવા લાગ્યો ત્યારે કોઈકવાર મનમાં થતું કે નિવ્રુત્ત થઈ શું કરીશ ?….એવા સમયે હું આત્મબળ સાથે કહેતો “એ જીવન પણ સારૂં જ હશે !”… મે,૩૦, ૨૦૦૬નો દિવસ એટલે ખરેખર મારા નિવૃત્તિ જીવનની શરૂઆત !
 
મને જે પ્રમાણે, નિવ્રુત્તિ જીવન પહેલા “એવા જીવનમાં શું કરવું કે એ જીવન કેમ પસાર થશે ? “એવા વિચારો આવ્યા,  તે પ્રમાણે, અનેક વ્યક્તીઓને પણ આવે, એ સ્વભાવીક છે.પણ, ઘણીવાર, અનેક આવા વિચારો સાથે ડરી, નિવ્રુત્ત જીવનને ઠોકર મારે છે…તો, અનેક “નિવ્રુત્તિ જીવન”ને ખુશી સાથે આવકારે છે….અરે, કોઈકે તો, એવું જીવન કેવી રીતે પસાર કરવું તે પણ નક્કી કરી દીધું હોય છે. નિવ્રુત્ત જીવન માટે ખુશી રાખતી અનેક વ્યક્તીઓમાંથી હું એક છું !
 
૨૦૦૬માં મે મહીનામાં મારા મનમાં ફક્ત બે જ વિચારો હતા….ઇંગલેન્ડ રહીતી મારી મોટી દિકરીને ત્યાં જઈ થોડો સમય પસાર કરવો, અને સગાસ્નેહીઓને મળી આનંદ માણવો…અને ત્યારબાદ, ભારત જઈ, વધારે સમય રહેવું અને જે મેડીકલ કોલેજમાં હું ભણ્યો હતો તે ફરી નિહાળવી, અને એ સમયે મારી પત્ની પણ હોય !….જુલાઈ-ઓગસ્ટ ૨૦૦૬માં ઇંગલેન્ડ, અને નવેમ્બર ૨૦૦૬માં ભારતમાં ત્રણ મહીનાઓ માટે…એથી પ્રભુએ મારી ઈચ્છાઓ પુરી કરી, અને એ માટે પ્રભુનો પાડ માન્યો.
 
ભારતની ટ્રીપ બાદ, જાન્યુઆરી ૨૦૦૭માં હું ફરી લેન્કેસ્ટરમાં હતો. થોડા દિવસો તો આનંદમાં પસાર થઈ ગયા. પછી સવાલ આવ્યો “હવે શૂ કરૂં ?”..જ્યારે નોકરી કરતો ત્યારે કોમપ્યુટર માટે ડર હતો….પણ જરા હિંમત કરી, મારા મિત્ર કાર્તિક મહેતાને આ વિષયે વાત કરી તો એ સહકાર આપવા તૈયાર હતો. મેં કોમપ્યુટર ખરીદી કરી, અને મારા મિત્રએ એને “ઈનટરનેટ”સાથે જોડી મને “ઈમેઈલ” કરતા શીખવી દીધું ,….અને થોડા જ દિવસોમાં હું આનદ સાથે, હું અનેકને ઈમેઈલો કરતો હતો…પહેલા અનેક સાથે પત્રો દ્વારા “સ્નેહસંબંદ”માં રહેતો તેની જગાએ હવે ઈમેઈલો થકી સરળતા હતી….આટલું શક્ય થયું અને જાણ્યું કે ઈનટરનેટ કારણે તમે અનેક “વેબ સાઈટો” પર જઈ માહિતીઓ મળવી શકો છો. અને હું તો અનેક સાઈટો પર જઈ વાંચી આનંદ માણી રહ્યો હતો. એ આનંદના હતા થોડા “ગુજરાતી બ્લોગ્સ” !….આવા આનંદમાં એક દિવસ હ્યુસ્ટન રહીશ મારા મિત્ર વિજય શાહ સાથે ફોન પર વાતો કરતા એમણે મને મારો પોતાનો બ્લોગ શરૂ કરવા પ્રેરણાઓ આપી….અને જ્યારે મેં કહ્યું કે “મને એવું કરતા ના આવડે ” ત્યારે એમણે જ એ જવાબદારી લીધી, અને નવેમ્બર ૨૦૦૭માં મારા બ્લોગ “ચંદ્રપૂકાર”નો જન્મ થયો !  આ મારા નિવ્રુત્તિ જીવનની એક “યાદગાર ઘડી ” છે ! આ ઈનટરનેટ દ્વારા હું અનેક “ગુજરાતી બ્લોગ્સ” પર જઈ ગુજરાતી ભાષા વાંચન કરી શક્યો, અને આ કારણે મારા હૈયામાં છુપાયેલો “ગુજરાતી સાહિત્ય પ્રેમ”ને ફરી જાગ્રુત કરી શક્યો….અને અનેક વ્યક્તીઓને જાણી, “મિત્રતા”ના સ્નેહસબંધે સંસારનો આનંદ વધારી શક્યો છું !
 
નવેમ્બર ૨૨, ૨૦૦૭માં શરૂ થયેલ “ચંદ્રપૂકાર” ગુજરાતી બ્લોગજગતમાં એક પુષ્પકળી હતી….એમાં “કાવ્યો” “સુવિચારો” “ટુંકી વાર્તાઓ” તેમજ અન્ય પોસ્ટો દ્વારા મેં  ફક્ત મારા “હ્રદયભાવો” જ દર્શાવ્યા….પણ અનેકને ગમ્યા….અનેક મારા બ્લોગના મહેમાનો બન્યા. અને, આજે ચંદ્રપૂકાર એક “પુષ્પ” બની સૌને એની મહેક આપે છે…આ પ્રમાણે શક્ય કરવા માટે પ્રભુક્રુપા જ હશે !….આ રીતે, હું આનંદમાં હતો છતાં, મારા મનમાં ફરી ફરી વિચારો આવતા કે “એક ડોકટર તરીકે બ્લોગ પર શું કર્યું ?”૨૦૧૦માં જ્યારે મેં “માનવ તંદુરસ્તી” નામે પોસ્ટો પ્રગટ કરવાની શરૂં કરી, ત્યારે જ મને સંતોષ થયો. મારા હૈયે થયું કે સરળ ગુજરાતી ભાષામાં જો અનેક માનવ દેહને સમજી શકે તો એવી સમજ સાથે એ એના દેહની “કાળજી” રાખી શકે, અને સાથે સાથે એ થતી “બિમારીઓ”ને પણ સમજી શકે !….આ હેતુ પ્રમાણે જો કદી એક વ્યક્તીને લાભ થાય તો હુ એમ માનીશ કે મેં મારી “ડોકટર”રૂપી ફરજ અદા કરી !
 
નિવૃત્તિ પહેલા મારું જીવન “પ્રભુ ભક્તિ” સાથે જ રંગાયેલું હતું…તો એવી પ્રવ્રુત્તિ તો જીવનભરની હોય  ! …નિવૃત્ત થવા પહેલા મેં મારા રચેલા કાવ્યોનો સંગ્રહ “ભક્તિભાવના ઝરણા”નામના પુસ્તકરૂપે પ્રગટ કરી સૌને પ્રસાદીરૂપે આપ્યો હતો…પણ, મારા મનમાં ફરી ફરી  વિચારો હતા “થોડી રચનાઓને સુર-સંગીત મળે તો કેવું ?”….આ વિચાર મારા મુંબઈ રહીશ મિત્ર વિનોદભાઈ પ્રજાપતિને જણાવતા, એમના સહકારથી, “ચંદ્રભજનમંજરી”નામે એક “વી.સી. ડી.” પ્રગટ કરી, અને અનેકને વિના મુલ્યે પ્રસાદીરૂપે વહેંચી. અનેકને એ બહું જ ગમી…એ માટે હૈયે આનંદ તો જરૂર લીધો પણ સાથે સાથે પ્રભુનો પાડ માન્યો…..આ સફળતા બાદ, બીજા થોડી રચનાઓ “ચંદ્રભજન મંજરી (૨)” નામે પ્રગટ કરવા પ્રયાસો ચાલુ છે..અને પ્રભુની ઈચ્છા હશે તો એ ટુંક સમયમાં શક્ય થશે !…પહેલી “ચંદ્રભજન મંજરી”ના ભજનો “વીડીઓ ક્લીપ” કરી, મારા બ્લોગ ચંદ્રપૂકાર પર જુદી જુદી પોસ્ટરૂપે પ્રગટ કર્યા ત્યારે મને ખુબ આનંદ થયો હતો !
 
હા, ભલે હું પ્રભુભક્તિમા રંગાયેલ હોવા છતાં મારી ભક્તિ “જનકલ્યાણ એ જ ખરી સેવા, એ જ પ્રભુસેવા કે પ્રભુભક્તિ”ના મંત્ર પર નભતી હતી…નિવ્રુત્તિ પહેલા આ યજ્ઞ શરૂ કર્યો હતો…તે નિવૃત્તિ જીવનમાં ચાલુ જ રાખ્યો છે….જન્મભુમી “વેસ્મા”ગામમાં નાના મોટા જનક્લાયણ કાર્યો માટે મારો ફાળો ચાલુ જ રહ્યો છે….નવસારીના “પ્રજાપતિ વિધાર્થી આશ્રમ”જ્યારે ૨૦૦૬માં  આણંદ તેમજ નવસારીમાં “કન્યા છાત્રાલય” બાંધવા, દાન અપીલ કરી ત્યારે ફાળો આપ્યો…સિવણકામ મશીનો ગરીબ જ્ઞાતિનારીઓને પહેલા આપ્યા હતા, પણ નિવ્રુત્તિ જીવનમાં વિચાર આવ્યો કે “જ્ઞાતિ સંસ્થાને જો દાન સહકાર થાય તો સંસ્થાની દેખરેખ સાથે “સિવણકામના ક્લાસ” હોય શકે અને જે દ્વારા અનેક ને લાભ થઈ શકે ! “…બસ, દક્ષિણ ગુજરાતની બે પ્રજાપતિ સંસ્થાઓએ આ વિચારને વધાવી લીધો….અને આજે બીલીમોરા અને બારડોલીમાં મારા પત્નીના નામે “શ્રીમતી કમુબેન ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી સિવણ ક્લાસ” ચાલી રહ્યા છે..અનેક જ્ઞાતિનારીઓએ આનો લાભ લીધો છે. આ મારા માટે આનંદની વાત છે !
 
જુઓને, અનેક પ્રવ્રુત્તિઓ સાથે મારૂં નિવૃત્તિ જીવન વહી રહ્યું છે !….પણ, એક અગત્યની વાત કરવાનો તો ભુલી જ ગયો. મને હાર્ટની સર્જરી થઈ હતી..મને “ડાયાબીટીસ” છે અને જેના માટે દવા/પરેજી સાથે દરરોજ ચાલવું એવો નિયમનું પાલન કરવું એ મારી ફરજ કહેવાય. માનવી તંદુરસ્ત હોય તો જ એ અન્ય માટે સેવા કરવા શક્તિમાન હોય શકે….અનેકને ઘડપણ પહેલા બિમારીઓ હોય તો અનેકને ઘડપણમા અનેક બિમારીઓ આવે. આથી નિવૃત્તિ જીવનમાં અનેકને કોઈને કૉઇ રોગ હોવાની સંભવતા હોય શકે. રોગ હોય કે નહી, માનવીએ નિવૃત્તિ માં દેહની કાળજી લેવી એ એની ફરજ બની જાય છે !….અહી મારી સલાહ છે કે નિવૃત્ત થાઓ તે પહેલા કે નિવૃત્ત થઈને તરત જ રોગ હોય કે નહી, વ્યક્તીએ ડોકટરને મળી એકવાર “ટેસ્ટો સાથે પુરી દેહ તપાસ” કરાવી જોઈએ..જો કોઈ રોગની જાણકારી થાય તો તેની સારવાર શરૂ થાય..જો કોઈ રોગ ના હોય તો રોગો થતા અટકાવવા માટે પ્રયાસો રહે…..બહારની હવા લેવી અને દરરોજ ચાલવું એ એક મોટી સારવાર છે !
 
માનવીને “નિવૃત્ત જીવન” મળવું એ પ્રભુ કૃપા જ છે !….અનેકને નોકરી કે ધંધો કરતા, આ જગતને છોડવું પડે છે, અને નિવૃત્ત જીવન એના ભાગ્યમાં જાણે ના હતું એવું થાય…..ત્યારે નિવૃત્ત જીવન માણનારને ખ્યાલ આવે કે “જરૂર મારા પર પ્રભુની કૃપા જ છે!”..નિવૃત્ત જીવન કાંઈ કેદખાનું નથી. માનવી એ જીવન પહેલા જે કરતો હોય તે પૈસા માટે નહી પણ અન્યની સેવા માટે કરી શકે…..જો એ પ્રમાણે ના કરવું હોય “કોઈ નવી પ્રવૃત્તિ ” અપનાવી એની જીવન-સફર  ચાલુ રાખી શકે. “પરમ તત્વ” કે પ્રભુ તરફ સમય વધારવો એ કદી ભુલ નથી જ…કારણ કે એ માનવીને “સેવા” તરફ ખેંચે છે…કાંઈ જ ખબર પડતી ના હોય તો મિત્રોને કે અન્યને પુંછતા, કોઈ “પ્રવૃત્તિ”એના દીલને જીતી લેય…..આ બધું પણ અશક્ય હોય તો, “નિવૃત્તિની પ્રવૃતિ” નામનું પુસ્તક કે  કોઈ બીજુ કોઇક  સારું પુસ્તક વાંચી, પ્રેરણાઓ મળવી શકે….આળસુ ના બનશો !  કઈક કરતા નિવૃત્ત જીવનનો આનંદ માણો !…અને આ આનંદ માણવાના ધ્યાનમાં એક બહું જ અગત્યની ફરજ તમે કદી ના ભુલશો. જો તમે ભાગ્યશાળી હોય અને તમારા પત્ની પણ આ નિવૃત્ત જીવનના ભાગીદાર હોય તો, એમને ના ભુલશો, અને તમારી પ્રવૃત્તિઓમા તમારા જીવનસાથી પણ રસ લે એવા પ્રયાસો કરજો. એ શક્ય ના હોય તો એમની નવી પ્રવૃત્તિઓમાં રસ લેશો. અને, જો તમે નોકરી કરતા ઘરકામમાં મદદ ના કરી હોય તો એમને મદદરૂપ થવાની ટેવ કેળવશો. “મીયા બીબી બન્ને આનંદીત તો નિવૃત્ત જીવન રહે આનંદીત !”
 
ડો. ચંદ્રવદન મિસ્ત્રી
લેન્કેસ્ટર કેલીફોર્નીઆ, યુ. એસ. એ.